Serie bonus video’s waarin kunsthistoricus en Wichman-specialist Frans van Burkum vertelt over de Nederlandse kunstenaar, schrijver, graficus en fascist Erich Wichman. Niet eerder gebruikt materiaal dat voor de documentaire Allen Tegen Allen werd gedraaid.

Erich Wichman (1890-1929) was een Nederlandse kunstenaar, schrijver en politiek activist. Als jonge kunstenaar experimenteerde hij in verschillende disciplines, hij maakte als één van de eersten in Nederland abstracte kunst. In 1916 richtte hij met o.a. Theo van Doesburg de kunstenaarsvereniging ‘De Anderen’ op. Die vereniging viel al snel uiteen waarna Van Doesburg in 1917 met Mondriaan ‘De Stijl’ oprichtte. In 1921 richtte Wichman met anarchist Anton Bakels ‘De Rapaillepartij’ op, als ludiek protest tegen het algemeen kiesrecht en de stemplicht. Als lijsttrekker werd een bekende alcoholistische zwerver naar voren geschoven. De Rapaillepartij haalde twee zetels in de Amsterdamse gemeenteraad en werd legendarisch in anti-democratische kringen. Vanaf 1923 werkte Wichman enige tijd in Italië. Daar raakte hij overtuigd van het fascisme. Na terugkeer in Nederland was hij af en aan betrokken bij fascistische initiatieven. Vanaf 1928 was hij de dragende kracht van het fascistische weekblad de Bezem en organiseerde opstootjes en relletjes. Hij overleed vrij onverwacht op nieuwjaarsochtend 1929, nadat hij daags ervoor had geholpen bij een dijkdoorbraak in Breukelen. Wichman werd het boegbeeld van het Nederlandse fascisme van voor de oorlog. Alle fascistische en nationaal-socialistische partijen en bewegingen streden om zijn nalatenschap. Zelfs binnen de NSB werd Wichman als lichtend voorbeeld aangehaald. Kort na Wichman’s overlijden organiseerde Cornelis van Geelkerken, de latere tweede man van de NSB, in Utrecht een inzamelingsactie voor de weduwe van Wichman waar ook Mussert aan meedeed. In de NSB mythologie had Mussert zij aan zij met Wichman staan vechten tegen de dijkdoorbraak in Breukelen.

De multi-disciplinaire, ongrijpbare kunst van Wichman staat de laatste jaren weer volop in de aandacht. In 2018 was er een grote overzichtstentoonstelling in Centraal Museum Utrecht: Erich Wichman – Vrije Radikaal. In 2019 kwam er een nieuw boek over hem uit: Erich Wichman Ironische Kunst, Tragisch Leven, geschreven door Frans van Burkom.

gerelateerd: https://allentegenallen.nl/2020/04/22/rapaille-partij/
gerelateerd: https://allentegenallen.nl/2020/04/22/rebelsche-patriotten-de-anderen/
gerelateerd: https://allentegenallen.nl/2020/04/15/de-bezem/