Serie bonus video’s waarin kunsthistoricus en Wichman-specialist Frans van Burkum vertelt over de Nederlandse kunstenaar, schrijver, graficus en fascist Erich Wichman. Niet eerder gebruikt materiaal dat voor de documentaire Allen Tegen Allen werd gedraaid.
Erich Wichman (1890-1929) was een Nederlandse kunstenaar, schrijver en politiek activist. Als jonge kunstenaar experimenteerde hij in verschillende disciplines, hij maakte als één van de eersten in Nederland abstracte kunst. In 1916 richtte hij met o.a. Theo van Doesburg de kunstenaarsvereniging ‘De Anderen’ op. Die vereniging viel al snel uiteen waarna Van Doesburg in 1917 met Mondriaan ‘De Stijl’ oprichtte. In 1921 richtte Wichman met anarchist Anton Bakels ‘De Rapaillepartij’ op, als ludiek protest tegen het algemeen kiesrecht en de stemplicht. Als lijsttrekker werd een bekende alcoholistische zwerver naar voren geschoven. De Rapaillepartij haalde twee zetels in de Amsterdamse gemeenteraad en werd legendarisch in anti-democratische kringen. Vanaf 1923 werkte Wichman enige tijd in Italië. Daar raakte hij overtuigd van het fascisme. Na terugkeer in Nederland was hij af en aan betrokken bij fascistische initiatieven. Vanaf 1928 was hij de dragende kracht van het fascistische weekblad de Bezem en organiseerde opstootjes en relletjes. Hij overleed vrij onverwacht op nieuwjaarsochtend 1929, nadat hij daags ervoor had geholpen bij een dijkdoorbraak in Breukelen. Wichman werd het boegbeeld van het Nederlandse fascisme van voor de oorlog. Alle fascistische en nationaal-socialistische partijen en bewegingen streden om zijn nalatenschap. Zelfs binnen de NSB werd Wichman als lichtend voorbeeld aangehaald. Kort na Wichman’s overlijden organiseerde Cornelis van Geelkerken, de latere tweede man van de NSB, in Utrecht een inzamelingsactie voor de weduwe van Wichman waar ook Mussert aan meedeed. In de NSB mythologie had Mussert zij aan zij met Wichman staan vechten tegen de dijkdoorbraak in Breukelen.
De multi-disciplinaire, ongrijpbare kunst van Wichman staat de laatste jaren weer volop in de aandacht. In 2018 was er een grote overzichtstentoonstelling in Centraal Museum Utrecht: Erich Wichman – Vrije Radikaal. In 2019 kwam er een nieuw boek over hem uit: Erich Wichman – Ironische Kunst, Tragisch Leven, geschreven door Frans van Burkom.
Erich Wichman Erich Wichman, arm in mitella nadat hij op straat gegooid werd omdat hij een VARA radio uitzending verstoorde Van links naar rechts: Ernst Michel, Erich Wichman, Hugo Sinclair de Rochemont Ledenspeldjes De Bezem, gemaakt door Erich Wichman, collectie J.Haffmans Ledenspeldje van de Bezem – in brons uitgevoerd door Erich Wichman. In de collectie van Centraal Museum Utrecht is een mal van het speldje. Masker-gezichten, Erich Wichman. collectie Joep Haffmans Het door hemzelf samengestelde boek ‘Erich Wichman tot 1920’ Uitspraak Prof. Bolland, aangehaald door Wichman De Ramshoorn. Schilderij van Erich Wichman. collectie Joep Haffmans Bij het overlijden van ‘kameraad’ Wichman, 1929 Begrafenis van Erich Wichman, de kist wordt gedragen door mede-Bezemers, o.a. Sinclair de Rochemont (rechts voor) en Jan Baars (rechts achter) Dominee en NSB ‘vormingsleider’ Gerrit van Duyl houdt in de RAI Amsterdam een redevoering over Erich Wichman, Volk en Vaderland 1934 NSB en de Rapalje partij. Karikatuur naar aanleiding van de toespraak van dominee / NSB-er Ds Van Duyl in de RAI waarin Erich Wichman en de Rapaillepartij als voorlopers van de NSB werden benoemd. Van Geelkerken, tweede man van de NSB, haalt herinneringen op aan zijn eerste ontmoetingen met Mussert. In NSB blad Volk en Vaderland, 1934 Wichman geciteerd in NSB blad Volk en Vaderland, 1936 Wichman herdacht in NSB blad Volk en Vaderland, 1938 Wichman herdenking. In Nationaal Front krant ‘De Weg’, 1941
gerelateerd: https://allentegenallen.nl/2020/04/22/rapaille-partij/
gerelateerd: https://allentegenallen.nl/2020/04/22/rebelsche-patriotten-de-anderen/
gerelateerd: https://allentegenallen.nl/2020/04/15/de-bezem/